← Πίσω στο blog

Χειρουργική Αντιμετώπιση του Καρκίνου του Μαστού

Δείτε όλα τα άρθρα του NowDoctor.gr

breast_exam_300x300_istock_1Γράφει ο Δημήτριος Γκιουζέλης – Γενικός Χειρουργός / Διδακτωρ Χειρουργικης Ιατρικης Σχολης Πανεπιστημιου Αθηνων

Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος εμφανιζόμενος καρκίνος στις γυναίκες. Σήμερα, σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν από καρκίνο μαστού 400.000 γυναίκες, κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο έχουμε περίπου 1.500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού.

 Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε προληπτικό έλεγχο με ψηφιακή μαστογραφία έχουν θνησιμότητα 4,7%, ενώ σε όσες δεν κάνουν μαστογραφία η θνησιμότητα ανέρχεται σε 56%.

Η επιβίωση όμως ξεπερνά το 80% και βελτιώνεται συνεχώς λόγω της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου μαστού με την ψηφιακή μαστογραφία και της προόδου των θεραπευτικών μέσων που διαθέτει η ιατρική Επιστήμη.

 Αίτια εμφάνισης

  • Ηλικία έναρξης περιόδου και εμμηνόπαυσης

  • Μεγάλη ηλικία της πρώτης εγκυμοσύνης

  • Θηλασμός  

  • Παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση  

  • Οικογενειακό ιστορικό  

  • Η γενετική προδιάθεση.

  • Το 5-10% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού είναι κληρονομικοί.

Γονιδιακές μεταλλάξεις (BRCA 1 & BRCA 2) και άλλων γονιδιακών διαφοροποιήσεων αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού. Πολλές ορμόνες που παράγονται στον οργανισμό ενισχύουν την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού και η διατροφή επηρεάζει τη στάθμη των ορμονών. Επιβεβαιώνεται από ερευνητικές μελέτες, ότι οι μακροχρόνιες ορμονικές θεραπείες μετά την εμμηνόπαυση, ιδιαίτερα ο συνδυασμός οιστρογόνων – προγεστερόνης, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου μαστού.

  • Διατροφικοί παράγοντες.  

  • Η έκθεση σε ακτινοβολία.

  • Το υψηλό ανάστημα, η παχυσαρκία μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και η μεγάλη μάζα του αδένα του μαστού.  

  • Η ηλικία γέννησης του πρώτου παιδιού. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η τεκνοποίηση συνεπάγεται μεγαλύτερο κίνδυνο.

  • Η θεραπευτική λήψη ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης για διάστημα μεγαλύτερο των 4 ετών.  

  • Η ινοκυστική μαστοπάθεια.

 Ενισχυτικοί παράγοντες στην ανάπτυξη καρκίνου του µαστού είναι:  

  • Η µεγάλη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.

  • Το κάπνισµα.

  • Η υπερκατανάλωση κορεσµένων λιπών.

  • Η αυξημένη πρόσληψη λίπους, ιδιαίτερα στο άνω μέρος του σώματος

  • Η μεγάλη ηλικία.

Περίπου το 80% των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού συμβαίνουν σε γυναίκες > 50 ετών.

 Σημεία & Συμπτώματα  

Το πιο σύνηθες προειδοποιητικό σημείο του καρκίνου του μαστού είναι ένα συμπαγές ογκίδιο που συνήθως δεν μπορεί να μετακινηθεί και μπορεί να πονάει ή όχι.  

Άλλα σημεία μπορεί να είναι τα ακόλουθα:  

  • Έκκριση ορώδους ή αιμορραγικού υγρού από τη θηλή.  

  • Η θηλή μπορεί να εμφανίζει εισολκή (να είναι στραμμένη προς τα μέσα) ή να βγάζει σκουρόχρωμο υγρό.  

  • Το δέρμα πάνω από τον όγκο μπορεί να μοιάζει με φλούδα πορτοκαλιού ή να παρουσιάζει εσοχές (κοιλότητες) στις περιοχές όπου έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος.  

  • Η αλλαγή στο σχήμα ή στην εξωτερική καμπύλη του μαστού.

 Διάγνωση  

Η υποψία καρκίνου του μαστού τίθεται με την κλινική εξέταση από τον χειρουργό ή με το ακτινολογικό εύρημα της μαστογραφίας.  Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται με την αφαίρεση του όγκου ή με τη χειρουργική βιοψία της ύποπτης βλάβης και την ιστολογική εξέταση των δειγμάτων στο μικροσκόπιο από τον ειδικό γιατρό (παθολογοανατόμο).  

Εκτός από τη μαστογραφία χρήσιμες μέθοδοι είναι το υπερηχογράφημα μαστών και η μαγνητική τομογραφία μαστών. Το υπερηχογράφημα είναι ιδιαίτερα ικανό στη διάκριση των κυστικών βλαβών από τις συμπαγείς βλάβες και είναιεντελώς ακίνδυνο αφού δεν έχει καθόλου ακτινοβολία.  Πρόβλημα της μαγνητικής τομογραφίας είναι το υψηλό κόστος της εξέτασης. Όταν τεκμηριωθεί η διάγνωση χρειάζεται αξονική τομογραφία θώρακος, κοιλίας και σπινθηρογράφημα οστών για την πλήρη σταδιοποίηση της νόσου.

Η θεραπεία

Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι κατ’ αρχάς χειρουργική και συνίσταται στη μερική ή ολική αφαίρεση του μαστού, καθώς και στην αφαίρεση των επιχώριων (μασχαλιαίων) λεμφαδένων.

Ο λεμφαδενικός καθαρισμός συμπληρώνει τη χειρουργική θεραπεία όποια κι αν είναι αυτή.Ένας βασικός ρόλος του λεμφαδενικού καθαρισμού (μασχάλη) είναι ο τοπικός έλεγχος της πάθησης. Επιπλέον, το αποτέλεσμα του λεμφαδενικού καθαρισμού χρησιμοποιείται ως προγνωστικός παράγοντας, ενώ καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη χορήγηση συμπληρωματικών θεραπειών όπως αυτή της χημειοθεραπείας.  

Από τα ευρήματα της ιστολογικής εξέτασης των αφαιρεθέντων οργάνων εξαρτάται η περαιτέρω θεραπεία.

Εάν υπάρχουν μεταστάσεις σε μασχαλιαίους λεμφαδένες (ή ενδεχομένως και άλλοι επιβαρυντικοί προγνωστικοί παράγοντες),  πρέπει να χορηγηθεί συμπληρωματική θεραπεία (ορμονοθεραπεία ή χημειοθεραπεία).

Διαφορές μεταξύ μαστεκτομής και ογκεκτομής

Χειρουργική επέμβαση γίνεται είτε για διατήρηση μαστού είτε για μαστεκτομή.

Η επέμβαση αφαίρεσης του όγκου, η οποία λέγεται και επέμβαση διατήρησης του μαστού, είναι η αφαίρεση του όγκου μόνο, καθώς και μικρής ποσότητας του περιβάλλοντος ιστού στη γύρω περιοχή. Η επέμβαση αυτή είναι γνωστή και ως ογκοεκτομή, ευρεία τοπική εκτομή ή πλήρης τοπική εκτομή. Η επέμβαση διατήρησης μαστού συν ακτινοθεραπεία είναι εξίσου αποτελεσματική με τη μαστεκτομή για τις περισσότερες γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού αρχικού σταδίου.

Μαστεκτομή λέγεται η αφαίρεση ολόκληρου του μαστού.Η μαστεκτομή έχει εξελιχθεί αρκετά και πλέον είναι λιγότερο επεμβατική από ότι παλιότερα, καθώς τώρα πια δεν αφαιρούνται οι μύες κάτω από το μαστό.  

Κατά τη μαστεκτομή αφαιρείται ολόκληρος ο μαστός που έχει προσβληθεί από καρκίνο. Στον ίδιο χρόνο μπορεί να γίνει και η πλαστική αποκατάσταση. Η μερική μόνο αφαίρεση του μαστού ή η παρουσία όγκου άνω των 5cm ή η παρουσία 4 και άνω μασχαλιαίων λεμφαδένων με μετάσταση επιβάλλει τη μετεγχειρητική εφαρμογή συμπληρωματικής ακτινοθεραπείας, επιπλέον της ορμονοθεραπείας ή χημειοθεραπείας.  

Ο ρόλος της συμπληρωματικής ορμονοθεραπείας ή χημειοθεραπείας συνίσταται στην καθυστέρηση ή και την αποτροπή της εμφάνισης υποτροπής της νόσου (τοπικής υποτροπής ή μεταστάσεων).

Η ορμονοθεραπεία περιορίζεται σε ασθενείς που ο όγκος τους έχει θετικούς ορμονικούς υποδοχείς.