Γράφει ο Σπύρος Δ. Παπαγεωργίου – Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος
Μία νέα συσκευή υπόσχεται πως μπορεί να ανιχνεύσει τα ύποπτα κύτταρα ακόμη και 7 χρόνια πριν αυτά εξελιχθούν σε καρκίνο του μαστού.
Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία. Και σ’ αυτό ακριβώς στηρίζεται η συσκευή που φέρνει το όνομα Τεστ Παπ Μαστού HALO® . Πρόκειται για μη επεμβατική εξέταση, 5λεπτης διάρκειας, καλά ανεκτή και ασφαλής χωρίς παρενέργειες εξέταση. Δοκιμάστηκαν πολλές και διαφορετικές μέθοδοι μέχρι οι επιστήμονες να καταλήξουν στο γεγονός πως έπρεπε να εξαλειφθεί ο ανθρώπινος παράγοντας από τη διαδικασία συλλογής του υγρού και να γίνει εντελώς αυτοματοποιημένη. Έτσι, φτάνουμε στο 2007, όταν πλέον ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (FDA) εγκρίνει την πρώτη, μη επεμβατική αυτοματοποιημένη εξέταση Τεστ Παπ Μαστού με το μηχάνημα HALO.
Η εξέταση κρατά μόλις 5 λεπτά και όσον αφορά τον πόνο, από μια κλίμακα του 10, χαρακτηρίζεται με ένα 4. Δύο σιλικονούχα δοχεία σε σχήμα χωνιού εφαρμόζουν στους μαστούς και με τη βοήθεια της θερμότητας, της δόνησης μασάζ) και της αναρρόφησης διεγείρουν τους γαλακτοφόρους πόρους, ώστε αυτοί να βγάλουν υγρό. Οι γαλακτοφόροι πόροι είναι το σημείο από το οποίο ξεκινούν οι περισσότεροι καρκίνοι του μαστού και άρα τα κύτταρα που βρίσκονται μέσα σε αυτό το υγρό έχουν πολλά να “πουν”. Οι θηλές φυσικά μπορεί να μη βγάλουν και καθόλου υγρό, το οποίο θεωρείται το καλύτερο δυνατό σενάριο, ενώ, αν βγάλουν υγρό, αυτό αναλύεται κυτταρολογικά. Φυσικά, η απουσία υγρού κατά την εξέταση, δε σημαίνει πως σε μελλοντική εξέταση δεν θα υπάρξει υγρό.
Αυτό που αναζητούν οι γιατροί σε αυτήν την κυτταρολογική ανάλυση είναι κατά πόσον υπάρχει κάποια μορφή “ατυπίας” κυττάρων. Ατυπία σημαίνει πως κάτι συμβαίνει στα κύτταρά μας, αυτό το “κάτι” όμως ξεκαθαρίζουν οι ειδικοί σε καμία περίπτωση δεν είναι οπωσδήποτε καρκίνος του μαστού. Μπορεί να είναι από μία απλή φλεγμονή ή ένα τραυματισμό έως οτιδήποτε άλλο. 
Ατυπία, λοιπόν, σημαίνει παρακολούθηση, πλέον από εξειδικευμένο μαστολόγο .
Αρκεί να αναφερθεί πως σύμφωνα με τους γιατρούς ένας όγκος στο στήθος μας για να γίνει ψηλαφητός ή ορατός χρειάζεται 7-10 χρόνια από τη στιγμή που ξεκινά να σχηματίζεται. Δηλαδή ένας όγκος ανιχνεύσιμος στη μαστογραφία είναι αποτέλεσμα μίας διαδικασίας που ξεκίνησε 10 χρόνια νωρίτερα. Με βάση αυτό το δεδομένο, η νέα αυτή εξέταση υποστηρίζει πως μπορεί να εντοπίσει τα όποια “ύποπτα” κύτταρα 7-10 χρόνια πριν αυτά τελικά εξελιχθούν – ή όχι – σε καρκίνο. Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο επίσης ότι πως η ατυπία είναι κάτι που αλλάζει από ημέρα σε ημέρα, δηλαδή το ότι δεν εμφανίστηκε τίποτα ύποπτο στην κυτταρολογική που κάνει μία γυναίκα σήμερα, δεν σημαίνει πως ύστερα από μία εβδομάδα ή ένα μήνα τα αποτελέσματα θα είναι τα ίδια. Έτσι, η εξέταση καλό είναι να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Άλλωστε, η εξέταση αυτή δεν ήρθε για να αντικαταστήσει ούτε να εξοβελίσει καμία από τις ήδη υπάρχουσες, είναι απλώς ένα ακόμη “risk assessment” (= μέσο εκτίμησης κινδύνου) όπως χαρακτηριστικά λέγεται στον αγώνα της πρόληψης του καρκίνου του μαστού
Πρόκειται για εξέταση που πραγματοποιείται σε ετήσια βάση σε γυναίκες που δε θηλάζουν και είναι 25 ετών και πάνω. Πριν την ηλικία των 30ετών η μαστογραφία δεν μπορεί να δείξει κάτι, διότι οι μαστοί είναι πολύ πυκνοί. Γυναίκες 18+ με επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό,γυναίκες με ρήση θηλής (έκκριση υγρού από τη θηλή). Καθώς και όσες έχουν κάνει μαστεκτομή και ελέγχουν τον άλλο μαστό. Γυναίκες με άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες (κάπνισμα, παχυσαρκία κ.λπ).
Βασική προϋπόθεση για την επάρκεια και ακρίβεια της εξέτασης είναι η ακεραιότητα των γαλακτοφόρων (εκφορητικών) πόρων. Ως προς τις γυναίκες που θηλάζουν, συνιστάται το τεστ να πραγματοποιείται 6 μήνες μετά τη διακοπή του θηλασμού Σε γυναίκες ηλικίας άνω των 55, η παραγωγή εκκρίματος ελαττώνεται κι ενδεικνυόμενη εξέταση είναι η μαστογραφία, εκτός αν η παραγωγή του εκκρίματος συνεχίζεται.
Το μεγάλο ατού αυτής της εξέτασης είναι πως είναι εντελώς μη επεμβατική, σε αντίθεση με όλες τις μέχρι τώρα υπάρχουσες κυτταρολογικές εξετάσεις μαστού, και αρκετά ανώδυνη και προσιτή, ώστε να μπορεί να γίνεται με ευκολία από μία μεγάλη γκάμα γυναικών.
Εάν την κάνουμε τακτικά, την εντάξουμε στον ετήσιος γυναικολογικό μας έλεγχο, μπορεί ο γιατρός μας να ανιχνεύσει πολύ νωρίς τα προειδοποιητικά σημεία μεταβολών στα κύτταρα των γαλακτοφόρων πόρων, από όπου προέρχονται οι περισσότεροι καρκίνοι του μαστού.
