Οδυσσέας Σαββούρας – Μαιευτήρ Χειρουργός Γυναικολόγος/ Εξειδικευμένος στη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική γυναικολογία στο STANFORD
Ο καρκίνος του μαστού είναι η πρώτη αιτία θανάτου για τις γυναίκες τη σημερινή εποχή. Δυστυχώς βάση επιδημιολογικών στοιχείων, το 10% των γυναικών θα παρουσιάσει καρκίνο του μαστού!!! Στις ΗΠΑ κάθε χρόνο αναφέρονται πάνω πλέον από 200.000 νέα κρούσματα καρκίνου μαστού και πάνω από 50.000 θάνατοι ετησίως. Στην Ευρώπη αντίστοιχα παρουσιάζονται περίπου 1000 νέα περιστατικά καρκίνου του μαστού ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ.
Επιβαρυντικοί παράγοντες της νόσου σχετίζονται με: το φύλο (100 φορές πιο συχνό στις γυναίκες από ότι στους άνδρες), την ηλικία που ξεκίνησε η περίοδος (πρώιμη εμμηναρχή <10 ετών ή αν σταμάτησε άνω των 55 ετών), η αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας (μικρότερη πιθανότητα να παρουσιαστεί σε γυναίκες που γέννησαν <24 ετών σε σχέση με τις άτοκες), το κληρονομικό ιστορικό (αν κάποιος φέρει μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA 1 – BRCA 2, φάρμακα ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης κ.α. ο σύγχρονος τρόπος ζωής (μετεμμηνοπαυσιακή παχυσαρκία) και φυσικά η ηλικία (συχνότερα παρουσιάζεται σε ηλικίες άνω των 50 ετών).
Ευτυχώς σήμερα όλο και περισσότερες γυναίκες γνωρίζουν και υποβάλλονται στην πρώτη τους μαστογραφία αναφοράς στα 35 τους έτη και από την ηλικία των 40 και μετά κάνουν μαστογραφία ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ (αυτό σε περίπτωση που δεν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για την γυναίκα, γιατί αλλιώς ο προγραμματισμός για τις μαστογραφίες είναι διαφορετικός).
Από το 2004 και μετά, λόγω αυτού το προγραμματισμού των μαστογραφιών, την ψηφιακή μαστογραφία που έχει καλύτερη εικόνα (και πιο μικρή ακτινοβολία) αλλά και την ψηλάφηση των μαστών από τις ίδιες τις γυναίκες που γίνεται εκμάθηση από τους γυναικολόγους τους, παρουσιάζεται μια σημαντική μείωση στη συχνότητα του καρκίνου του μαστού της τάξεως του 10% για τις ηλικίες άνω των 50 ετών.
Ευτυχώς για όλους μας η τεχνολογική έκρηξη της εποχής βοηθάει να έχουμε νέα όπλα στα χέρια μας έτσι ώστε να μπορούμε να βγάζουμε διάγνωση του καρκίνου του μαστού – και όχι μόνο- σε πιο πρώιμα στάδια και με πιο αποτελεσματικές θεραπείες αυξάνοντας αρκετά πλέον σήμερα το προσδόκιμο της ζωής μιας γυναίκας που πάσχει από κάποια μορφή καρκίνου του μαστού. (ψηφιακή μαστογραφία, εξελιγμένοι υπέρηχοι μαστού, shear wave elastography μαστού, ΤΕΣΤ παπ μαστού κ.α.).
Δυστυχώς πάνω από το 70% των γυναικών που νοσούν από καρκίνο του μαστού δεν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου εκτός από την ηλικία. Δηλαδή, αν μια γυναίκα δεν έχει αυξημένους παράγοντες κινδύνου, δύσκολα και δυστυχώς σε πιο προχωρημένο στάδιο, θα ψηλαφήσει ίσως κάτι στο μαστό της. Εδώ λοιπόν καταλαβαίνουμε την αξία της μαστογραφίας που είναι σε θέση να ανιχνεύσει βλάβες σε ένα μαστό, πολύ πριν αυτές μεγαλώσουν και γίνουν ψηλαφητές. Σε πολλές περιπτώσεις ένα ύποπτο μόρφωμα που θα έβρισκε μια μαστογραφία σε αρχικό στάδιο , θα φτάσει να γίνει ψηλαφητό από τη γυναίκα ή το ιατρό της μετά από μήνες ή και χρόνια. Οι πάντες γνωρίζουν ότι ΟΣΟ ΠΙΟ ΝΩΡΙΣ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΚΑΤΙ ΥΠΟΠΤΟ (ΣΕ ΑΡΧΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ) ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΕΥΚΟΛΑ ΤΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙΣ.
Το ΤΕΣΤ ΠΑΠ ΜΑΣΤΟΥ, είναι μια εξέταση που μπορεί να διαγνώσει κάποιες μορφές καρκίνου του μαστού σε πολύ πρώιμα στάδια και το κυριότερο χωρίς επέμβαση!!! Το ειδικό λοιπόν αυτό μηχάνημα κάνει μαλάξεις στο στήθος με συγκεκριμένο τρόπο, και προκαλεί έκκριση υγρού από τη θηλή της γυναίκας με τη βοήθεια μιας αντλίας, το οποίο αυτό υγρό συλλέγεται. Το έκκριμα αυτό μπορεί να φτάσει να είναι αρκετά κυβικά εκατοστά, όπου τα κύτταρα αυτού του εκκρίματος εξετάζονται από κυτταρολόγους με ειδική επεξεργασία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μια βλάβη μπορεί να ανιχνευτεί αρκετό καιρό πριν η μαστογραφία δείξει κάτι σε κάποιες μορφές καρκίνου του μαστού.
Η ηλικία που καλό είναι μια γυναίκα να ξεκινήσει να κάνει τεστ παπ μαστού είναι η ηλικία άνω των 25 ετών ακόμα και αν είναι ασυμπτωματικές (δεν έχουν έκκριση από τη θηλή τους ή δεν ψηλαφούν «κάτι» στο στήθος τους). Με αυτή την απλή εξέταση εντοπίζονται οι γυναίκες που ανήκουν σε αυξημένο κίνδυνο έτσι ώστε να παραπεμφθούν άμεσα σε ιατρό που ασχολείται με μαστό (χειρουργό ή γυναικολόγο).
Η όλη διαδικασία για το τεστ παπ μαστού κρατάει 5 λεπτά και είναι τις περισσότερες φορές ανώδυνο. Αρκετές γυναίκες όμως που υποβάλλονται στην διαδικασία αυτή δεν έχουν έκκριμα από τη θηλή τους. Αυτό εν μέρει είναι καθησυχαστικό και μας λέει ότι η πιθανότητα αυτές οι γυναίκες να έχουν καρκίνο από τους γαλακτοφόρους πόρους είναι ελάχιστη. Από όλες τις άλλες γυναίκες που θα έχουν έκκριμα από τη θηλή ΜΟΝΟ ένα πολύ μικρό ποσοστό <3% θα έχουν άτυπα κύτταρα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η έκκριση από τη θηλή θέλει μεν διερεύνηση αλλά τις περισσότερες φορές ΔΕΝ είναι ανησυχητικό.
Τις περισσότερες φορές το πρόβλημα (η έκκριση από τη θηλή) είναι ορμονολογικό, υπάρχει ένα απόστημα, ένας τραυματισμός, μια απλή φλεγμονή, ή μια ινοκυστικη μαστοπάθεια. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι καλοήθεις, παρ’όλα αυτά πρέπει να εξετάζονται οι γυναίκες από τον ιατρό τους έτσι ώστε να αποκλείουν το κάθε τι ύποπτο.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονισθεί ότι το ΤΕΣΤ ΠΑΠ ΜΑΣΤΟΥ ΔΕΝ αντικαθιστά την μαστογραφία σε καμία περίπτωση, αλλά είναι σε θέση να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό στην πρώιμη διάγνωση ενός καρκίνου των πόρων του μαστού.
Όπως σε κάθε άρθρο μου τονίζω την σημασία του ΕΤΗΣΙΟΥ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ έτσι και σε αυτό επαναλαμβάνω ότι είναι αναγκαίο και πρωταρχικής σημασίας ΚΑΘΕ γυναίκα να υποβάλλεται σε ένα ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο που να περιλαμβάνει: γυναικολογική εξέταση, τεστ παπ (καλύτερα το νέο τεστ παπ – thin prep- όπως έχω αναφέρει σε άλλα άρθρα μου), υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, ψηλάφηση των μαστών και φυσικά την μαστογραφία (ανάλογα στην ηλικία που βρίσκεται όσον αφορά τη μαστογραφία και το ιστορικό της κάθε γυναίκας).
Το ΤΕΣΤ ΠΑΠ ΜΑΣΤΟΥ είναι και αυτό μια απλή εξέταση screening- ελέγχου που σιγά σιγά μπαίνει στη λίστα των ετήσιων εξετάσεων που πρέπει να κάνει μια γυναίκα, υποσχόμενο ότι μπορεί και αυτό με τη σειρά του να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού παγκοσμίως.
