Γράφει ο Ιωάννης Μπουζαλάς – Ανδρολόγος / Ουρολόγος χειρουργός – Διευθυντής Ουρολογικού Τμήματος Βιοκλινικής Αθηνών
«…και να μην χειρουργήσω πάσχοντες από λίθους, αλλά να αφήσω αυτή την πράξη στους ειδικούς…» Από τον όρκο του Ιπποκράτη
Λιθίαση ουροποιητικού είναι η ύπαρξη λίθου ή λίθων μέσα στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος (πυελοκαλυκικό σύστημα του νεφρού, ουρητήρας, ουροδόχος κύστη, ουρήθρα).
Αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα πάθηση του ουροποιητικού μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη.
Η λιθίαση εμφανίζεται σε άτομα κάθε ηλικίας και φύλου, σε κάθε φυλή και χώρα και είναι γνωστή από τους αρχαίους χρόνους.
Στατιστικά στοιχεία της νόσου
- Αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα πάθηση του ουροποιητικού μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη.
- Το 12-13%του δυτικού πληθυσμού θα ταλαιπωρηθεί τουλάχιστον 1 φορά κατά την διάρκεια της ζωής του
- Η πιθανότητα να σχηματίσει κάποιος λίθο στη ζωή του είναι 5 με 10%.
- Άνδρες – Γυναίκες 2,5:1
- Πιο πιθανό είναι να σχηματισθεί λίθος σε ηλικίες μεταξύ 30 και 50 ετών
- Οι ασθενείς με λιθίαση συχνά σχηματίζουν λίθους περισσότερες από μια φορές στη ζωή τους.
Είδη λιθίασης
- Οξαλικό / φωσφορικό ασβέστιο
- Ουρικό οξύ
- Στρουβίτης (φλεγμονώδης λιθίαση)
- Κυστίνη
Συμπτώματα
Πολλοί ασθενείς με λίθο στο ουροποιητικό δεν έχουν κανένα σύμπτωμα.
Το συνηθέστερο σύμπτωμα είναι ο κωλικός του νεφρού, ο οποίος είναι ένας έντονος πόνος στην περιοχή των νεφρών, που μπορεί να αντανακλά στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα και στα έξω γεννητικά όργανα.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένας ασθενής με πέτρα στο ουροποιητικό είναι :
- Ναυτία, έμετος
- Αιματουρία
- Συχνουρία – δυσουρία
- Πυρετό με ρίγος, αν συνυπάρχει ουρολοίμωξη
Θεραπεία
Μέχρι πριν από 30-35 χρόνια η αντιμετώπιση της λιθίασης παρέμενε δύσκολη, ιδιαίτερα τραυματική, επικίνδυνη και συχνά με σοβαρές επιπλοκές. Σήμερα χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με 3 ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους :
- Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL)
- Ουρητηρο-Νεφρολιθοτριψία άκαμπτη ή εύκαμπτη (URS/RIRS)
- Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία (PCNL)
Η μέθοδος που επιλέγεται για κάθε περίπτωση είναι ανάλογη με τη θέση του λίθου, το μέγεθός του και το βαθμό του προβλήματος που δημιουργεί στο ουροποιητικό σύστημα ή σε ολόκληρο τον οργανισμό (λοίμωξη, πόνος, απόφραξη, νεφρική ανεπάρκεια κ.α.).
- Εξωσωματική λιθοτριψία
Η εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL) εμφανίστηκε το 1980 και έφερε αληθινή επανάσταση στην αντιμετώπιση της λιθίασης.
Με την μέθοδο αυτή αντιμετωπίζονται οι περισσότερες πέτρες του νεφρού και του ουρητήρα. Είναι κατάλληλη για πάνω από το 90% των ασθενών, η επιτυχία της όμως εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα χαρακτηριστικά του λίθου και η φυσική κατάσταση του ασθενούς.
- Ουρητηρο-Νεφρολιθοτριψία
Είναι μια ενδοουρολογική επέμβαση που χρησιμοποιείται συχνά, με υψηλά ποσοστά επιτυχίας και χαμηλό κίνδυνο επιπλοκών για την αντιμετώπιση λίθων του νεφρού ή του ουρητήρα.
Με την μέθοδο αυτή ένα μακρύ και λεπτό όργανο, το ουρητηροσκόπιο, προωθείται υπό άμεση όραση διαμέσου της ουρήθρας και της κύστης στον ουρητήρα ή στο νεφρό μέχρι το σημείο που βρίσκεται ο λίθος. Μέσα από το όργανο αυτό εισάγονται ειδικά εργαλεία που θρυμματίζουν το λίθο(λιθοτρίπτες), αλλά και ειδικές λαβίδες που τον συλλαμβάνουν και τον αφαιρούν.
Ποσοστό επιτυχίας: 95% – 98%
Ποσοστό επιπλοκών: 1%
Προβλεπόμενος χρόνος νοσηλείας: 5-24 ώρες
- Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία
Είναι μια ενδοουρολογική επέμβαση με υψηλά ποσοστά επιτυχίας, που έχει στόχο την αντιμετώπιση μεγάλων λίθων των νεφρών. (λίθοι μεγαλύτεροι από 2.5 cm., κοραλλιογενείς λίθοι και σκληροί λίθοι που είναι ανθεκτικοί στην εξωσωματική λιθοτριψία).
Με την μέθοδο αυτή δημιουργείται ένα λεπτό τούνελ από την οσφυϊκή χώρα έως το εσωτερικό του νεφρού, διαμέσου του οποίου αφαιρούνται οι λίθοι αφού πρώτα θρυμματιστούν με το laser ή άλλες πηγές ενέργειας.
Ποσοστό επιτυχίας: 95% – 98%
Ποσοστό επιπλοκών: 1%
Προβλεπόμενος χρόνος νοσηλείας: 48-72 ώρες