Γράφει η Αθανασία Ι. Κατσώνη – Πνευμονολόγος
Εκτός από το ενεργητικό κάπνισμα και τις βλαβερές συνέπειες στον καπνιστή, υπάρχει και το παθητικό κάπνισμα, που ορίζεται ως η έκθεση των μη καπνιστών σε προϊόντα καύσης του καπνού σε κλειστό χώρο, όπως στο χώρο εργασίας, στο σπίτι και σε διάφορους δημόσιους χώρους. Μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 1980, το κάπνισμα των άλλων θεωρούνταν πως αποτελούσε περισσότερο ενόχληση παρά κίνδυνο για την υγεία. Την τελευταία δεκαετία έχει αποδειχθεί, πέρα από κάθε αμφιβολία, η βλαβερή επίδραση του παθητικού καπνίσματος σε παιδιά και ενήλικες. Το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για καρκίνο του πνεύμονα (3000 θάνατοι ετησίως στις ΗΠΑ), χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ισχαιμική καρδιοπάθεια και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Στα παιδιά των καπνιστών γονέων παρατηρείται αυξημένη επίπτωση λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού, ωτίτιδας αλλά και άσθματος. Έχει βρεθεί ότι το 38% των παιδιών στην Αμερική εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα ενώ το 23,8% στο μητρικό κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη. Το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη έχει συσχετισθεί με επιπλοκές όπως αυτόματες αποβολές, πρόωρους τοκετούς, έκτοπες κυήσεις, πρόδρομο πλακούντα και πρόωρες ρήξεις υμένων. Ακόμη και σε γυναίκες μη καπνίστριες η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για πρόωρο τοκετό.
Ο καπνός όταν καίγεται παράγει περί τις 4000 ουσίες εκ των οποίων οι 50 περίπου είναι βλαβερές για τον οργανισμό. Κατά το κάπνισμα δημιουργούνται δύο ρεύματα: το κύριο ρεύμα, που εισπνέει ενεργητικά ο καπνιστής και το παράπλευρο ρεύμα, που εκλύεται κατά την καύση του τσιγάρου και διαχέεται στο περιβάλλον. Το δεύτερο αυτό ρεύμα αποδείχθηκε πιο επιβλαβές από το πρώτο. Παθητικό κάπνισμα είναι ο εισπνεόμενος καπνός που προέρχεται από το παράπλευρο ρεύμα (από τον καπνό του άκρου του αναμμένου τσιγάρου) και από το κύριο ρεύμα (τον καπνό που εκπνέει ο καπνιστής). Έχει υπολογισθεί ότι μόνο το 25% του καπνού που παράγει κάθε τσιγάρο και πολύ λιγότερο κάθε πούρου ή του καπνού της πίπας, κατακρατείται από τον καπνιστή. Ο υπόλοιπος καπνός αποδίδεται στην ατμόσφαιρα. Έτσι σε ένα κλειστό χώρο ανάλογα με το πόσοι καπνίζουν και πόσο συχνά καπνίζουν, η ατμόσφαιρα ρυπαίνεται. Οι μετρήσεις από συγκεντρώσεις τοξικών και καρκινογόνων ουσιών από τον καπνό του τσιγάρου σε κλειστούς χώρους, έχουν δείξει ότι οι συγκεντρώσεις αυτές είναι αρκετά υψηλές και επικίνδυνες για την υγεία. Συνεπώς ο παθητικός καπνιστής καπνίζει ποσοτικά λιγότερο, αλλά ποιοτικά περισσότερες επικίνδυνες ουσίες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις 9 Μαρτίου 1998 εξέδωσε ανακοίνωση στον τύπο, με τίτλο « το παθητικό κάπνισμα πράγματι προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα, μην τους αφήνετε να σας εξαπατούν».
Οι μη καπνιστές με ευγένεια πρέπει να αρχίσουν να υποστηρίζουν το δικαίωμά τους να αναπνέουν καθαρό αέρα. Το σύνθημα για τους γονείς είναι να λυτρωθούν από τη βλαπτική συνήθεια και εξάρτηση της νικοτίνης για να προστατευθούν οι ίδιοι και τα παιδιά τους.
