Γράφει η Ελευθερία Αλεξοπούλου – Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος
Ο καρκίνος του μαστού στον άνδρα είναι σπάνια νόσος. Παρουσιάζεται σε ποσοστό 1: 100 συσχετίζομενο με τη συχνότητα στις γυναίκες. Στους άνδρες δεν έχει μελετηθεί επαρκώς η νόσος λόγω της σπανιότητας της.
Αφορά το 1% όλων των καρκίνων στους άνδρες και λιγότερο του 1% του συνόλου των καρκίνων του μαστού. Η επίπτωση έχει αυξηθεί περίπου 26% την τελευταία 25ετια. Η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 67 έτη.
Παράγοντες κινδύνου:
1.Ηλικια, είναι ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου, η επίπτωση του αυξάνει σταθερά με την πρόοδο της ηλικίας.
2. Ορμονικοί παράγοντες, δηλαδή η διαταραχή της ισορροπίας ανδρογόνων – οιστρογόνων. Οι ανωμαλίες των όρχεων, η ηπατική νόσος, η παχυσαρκία και η γυναικομαστία αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου.
3. Γενετικοί παράγοντες όπως σύνδρομα ( Klinefelter, Cowden…), η παρουσία των μεταλλάξεων των BRCA1 και BRCA2, το επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό. Άνδρες φορείς των μεταλλάξεων BRCA1 και BRCA2 έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου και σε άλλα όργανα όπως ο προστάτης, το πάγκρεας, το παχύ έντερο και το στομάχι.
4. Περιβαλλοντικοί παράγοντες
5. Εργασιακοί παράγοντες
6. Έκθεση σε ακτινοβολία
7. Διατροφικοί παράγοντες
Κλινική Εικόνα:
Tο συχνότερο κλινικό σύμπτωμα είναι ο ανώδυνος ψηλαφητός οπισθοθηλαίος όγκος. Άλλα σημεία παρουσίας καρκίνου του μαστού αποτελούν η εισολκή της θηλής, το έκκριμα από τη θηλή, το οίδημα, η εξέλκωση, η πάχυνση του δέρματος και η μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια. Η διήθηση των μασχαλιαίων λεμφαδένων φαίνεται να είναι συχνότερη στους άνδρες.
Διάγνωση:
1. Κλινική εξέταση
2. Μαστογραφία/ υπερηχογράφημα
3. Βιοψία
Διαφορική διάγνωση όγκου του ανδρικού μαστού:
– καρκίνωμα
– γυναικομαστία
– λίπωμα
– επιδερμική κύστη
– απόστημα
– ψευδοαγγειωματική υπερπλασία
– λέμφωμα
– μετάσταση
– σάρκωμα
Η σταδιοποίηση της νόσου γίνεται με την εργαστηριακή εκτίμηση, σπινθηρογράφημα οστών και αξονικές τομογραφίες, ανάλογα με τις κλινικές ενδείξεις.
Κατά τη διάγνωση, σε ποσοστό >40% η νόσος είναι σταδίου III/IV λόγω της πρώιμης επέκτασης στο θωρακικό τοίχωμα.
Το 90% των περιστατικών είναι διηθητικά πορογενή καρκινώματα και μόνο το 1,5% λοβιακά.
Θεραπευτική αντιμετώπιση:
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του ανδρικού καρκίνου του μαστού βασίζεται πρωτίστως σε συμπεράσματα μελετών που αφορούν γυναίκες ασθενείς.
Ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες συμπεριφέρεται με τρόπο ανάλογο με τον καρκίνο του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή με μασχαλιαίο λεμφαδενικό καθαρισμό ή βιοψία του λεμφαδένα φρουρού είναι η καθιερωμένη χειρουργική αντιμετώπιση.
Η μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία είναι αποτελεσματική στην πρόληψη της τοπικής υποτροπής σε άνδρες με όγκο >1εκ και με >1 θετικό μασχαλιαίο λεμφαδένα.
Τα υψηλά ποσοστά ανδρικού καρκίνου του μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς καθιστούν την ορμονοθεραπεία βασικό συστατικό της θεραπευτικής προσέγγισης, με 5ετη χορήγηση ταμοξιφαίνης.
Οι ενδείξεις για επικουρική χημειοθεραπεία προκύπτουν από δεδομένα και συμπεράσματα κλινικών μελετών σε γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Συστήνεται η χορήγηση της σε ασθενείς ενδιαμέσου και υψηλού κινδύνου, δηλαδή με μέγεθος όγκου >1εκ, θετικούς λεμφαδένες, αρνητικούς ορμονικούς υποδοχής και στη μεταστατική νόσο.
Η χορήγηση τραστουζουμάμπης βασίζεται σε δεδομένα από τη χορήγηση σε γυναίκες.
Όπως και στις γυναίκες έτσι και στους άνδρες ο καρκίνος του μαστού μπορεί να δώσει μεταστάσεις στο ήπαρ, τον πνεύμονα, τα οστά και τον εγκέφαλο.
Η συνολική πενταετής επιβίωση υπολογίζεται στο 85% όταν δεν υπάρχει λεμφαδενική διήθηση, ενώ μειώνεται στο 57% όταν υπάρχουν διηθημένοι λεμφαδένες.
Η πρόγνωση είναι χειρότερη στους άνδρες. Το γεγονός αυτό οφείλεται στην καθυστερημένη προσέλευση του ασθενούς στον ιατρό και κατά συνέπεια στη διάγνωση του καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο.
Κατά γενικό κανόνα, για τους άνδρες με καρκίνο μαστού συστήνονται οι ίδιες θεραπείες όπως και στις γυναίκες.
Οι άνδρες που παρατηρούν ανωμαλίες στο μαστό τους πρέπει να ζητούν άμεσα συμβουλή από ιατρό.