Γράφει ο Γεώργιος Ανδρεανίδης – Πλαστικός Χειρουργός
Ο όρος «κυτταρίτιδα» χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσουμε τις διαδικασίες εκείνες που συντελούνται στον υποδόριο λιπώδη ιστό, δημιουργούν στο δέρμα εντυπώματα (λακκάκια) και του δίνουν την εικόνα φλοιού του πορτοκαλιού(peu d΄orange).
Η κυτταρίτιδα παρατηρείται στο 80-90% των γυναικών και πολύ σπάνια στους άντρες. Μάλιστα οι λευκές γυναίκες πλήττονται περισσότερο από ότι οι Ασιάτισσες και οι Αφρικανές.
Ακόμη πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνες οι γυναίκες της Μεσογείου έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση από όλες τις υπόλοιπες γυναίκες. Ένας από τους βασικότερους λόγους είναι η διάπλαση του σώματός τους (στενοί ώμοι και φαρδιά λεκάνη).
Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση η κυτταρίτιδα δεν έχει άμεση σχέση με το πάχος διότι παρατηρείται τόσο σε παχύσαρκα άτομα όσο και σε αδύνατα άτομα και δεν χαρακτηρίζεται ως ασθένεια καθώς η παρουσία της δεν βλάπτει τον οργανισμό.
Έχουν γίνει πολλές έρευνες για να εξηγηθεί το φαινόμενο της κυτταρίτιδας και καταλήγουν όλες στο συμπέρασμα ότι πρωταρχικό ρόλο στη δημιουργία της παίζει η συσσώρευση οιστρογόνων σε συγκεκριμένα σημεία. Το αποτέλεσμα είναι να διενεργούνται τέτοιες αλλαγές στο υποδόριο λίπος ώστε να καταστρέφεται η αρχιτεκτονική των ιστών και εμφανίζονται τα λακκάκια.
Οι άντρες δεν παρουσιάζουν έντονο πρόβλημα αφού δεν υπάρχει συσσώρευση οιστρογόνων σε συγκεκριμένα σημεία και επιπλέον η αρχιτεκτονική δομή του λιπώδους ιστού τους έχει διαφορετική διάταξη (διαγώνια προς το δέρμα) με αποτέλεσμα να μην δημιουργείται η κυτταρίτιδα.
ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΙ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ?
Είναι γεγονός ότι περισσότερο οι γυναίκες και πολύ λιγότερο οι άντρες παραπονιούνται για πρόβλημα κυτταρίτιδας. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μόνο εξωτερικών παραγόντων, π.χ. λόγω κακής διατροφής, αλλά έχει να κάνει και με τον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο ο ανδρικός και ο γυναικείος οργανισμός επιτελούν βασικές βιολογικές λειτουργίες.
Οι γυναικείες ορμόνες, τα οιστρογόνα βοηθούν το σώμα να δημιουργήσει μικρές αποθήκες λίπους ακριβώς κάτω από το δέρμα με αποτέλεσμα τα αντιαισθητικά λακκάκια.
Η τάση που παρατηρείται στο γυναικείο σώμα για δημιουργία κυτταρίτιδας οφείλεται σε ένα μικρό ποσοστό και στα γονίδια. Αυτός είναι και ο λόγος που ακόμα και οι γυναίκες που δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα βάρους ή που γυμνάζονται εντατικά εμφανίζουν , έστω σε περιορισμένο βαθμό, κυτταρίτιδα.
Σε πρώτο στάδιο οι γυναίκες που έχουν κυτταρίτιδα ήταν προκαθορισμένο από την στιγμή που γεννήθηκαν να την αναπτύξουν. Η εμφάνισή της στα κορίτσια συμβαίνει για πρώτη φορά κοντά στην ηλικία των 14 ετών, οπότε υπάρχει και έντονη ορμονική δραστηριότητα. Η κυτταρίτιδα επιδεινώνεται όσο μεγαλώνει η κοπέλα καθώς το υποδόριο στρώμα της επιδερμίδας αρχίζει να λεπταίνει. Η κυτταρίτιδα επίσης εμφανίζεται σε νέες μητέρες αμέσως μετά την γέννα και ακόμα στις γυναίκες που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών χαπιών για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η κυτταρίτιδα τέλος μπορεί να αναπτυχθεί σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος που έχει τραυματιστεί σοβαρά και έχει πιθανόν διαταραχθεί το κυκλοφορικό σύστημα.
Οι άντρες σπανιότερα εμφανίζουν κυτταρίτιδα και αυτό εξαιτίας του πλέγματος των λιπωδών ιστών που βρίσκονται στο βάθος της επιδερμίδας.
Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Κάτω από το δέρμα υπάρχουν 3 επίπεδα λιπώδους ιστού. Η κυτταρίτιδα δημιουργείται στη στιβάδα του λίπους που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την επιδερμίδα. Το συσσωρεμένο λίπος στην υποδόρια στιβάδα περιβάλλεται από συνδετικό ιστό και δημιουργεί μικρούς θαλάμους λίπους που υπόκεινται σε ορμονικές αλλαγές αλλά όχι σε διαιτητικές ή αθλητικές δραστηριότητες. Οι θάλαμοι αυτοί ενώνονται μέσω συνδετικού ιστού με το δέρμα με αποτέλεσμα να το τραβούν προς τα μέσα δημιουργώντας έτσι τα εντυπώματα που βλέπουμε απέξω.
Τα λιποκύτταρα στις δύο, τις πιο βαθιές στιβάδες λίπους είναι συνδεδεμένα σε ένα χαλαρό δίκτυο λιπώδους ιστού του οποίου ο μεταβολισμός εξαρτάται άμεσα από την διατροφή και την άθληση. Αυτές οι δύο στιβάδες δεν είναι οι υπεύθυνες για την κυτταρίτιδα. Σ’ αυτές και όχι στην υποδόρια, επεμβαίνουμε κυρίως με την λιποαναρρόφηση , γι΄αυτό και η τελευταία δεν είναι η λύση στην κυτταρίτιδα. Μόνο αν συνδυαστεί με άλλες θεραπείες βοηθάει για να επιτευχθεί ένα καλύτερο αποτέλεσμα.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑΣ
► Η κληρονομικότητα είναι ένας σημαντικός παράγοντας δημιουργίας της κυτταρίτιδας. Όμως σε αντίθεση με άλλα στοιχεία που είναι δυνατό να κληρονομήσουμε και δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε, όπως για παράδειγμα το χρώμα των μαλλιών μας, η κυτταρίτιδα μπορεί να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά.
► Η ανεπαρκής ημερήσια πρόσληψη νερού. Το νερό βοηθά στην αποβολή των τοξινών από το σώμα. Η επαρκής ποσότητα υπολογίζεται στα 7 ποτήρια καθημερινά.
► Οι μεγάλης διάρκειας στερητικές δίαιτες . Διατροφικές συνήθειες φτωχές σε θρεπτικά συστατικά συμβάλλουν στο σχηματισμό της κυτταρίτιδας καθώς οι τοξίνες που παράγονται παγιδεύονται στους λιπώδεις ιστούς. Αντίθετα μάλιστα με όσα υποστηρίζονται , ότι οι δίαιτες αστραπή καταπολεμούν την κυτταρίτιδα, στην πραγματικότητα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισής της. Τα κορεσμένα λίπη είναι υπεύθυνα για το σχηματισμό κυτταρίτιδας καθώς μπλοκάρουν τις αρτηρίες αποτρέποντας την απομάκρυνση των τοξινών και των περιττωμάτων του οργανισμού.
► Η ένταση και το στρες μπορούν να προκαλέσουν πόνο στους μυς αλλά και να συμβάλλουν στην δημιουργία της κυτταρίτιδας. Το άγχος επίσης μπλοκάρει τους ιστούς εμποδίζοντας την αποβολή των περιττωμάτων.
► Το κάπνισμα δεν έχει αρνητικές επιδράσεις μόνο στην επιδερμίδα και στα πνευμόνια αλλά και στο δέρμα καθώς το αδυνατίζει. Επιπλέον, καταστρέφει τους συνδετικούς ιστούς κάτι που προκαλεί τα λακκάκια, κύριο χαρακτηριστικό της κυτταρίτιδας.
► Μία φαρμακευτική αγωγή μπορεί να διαταράξει την εντερική λειτουργία του οργανισμού με τις παραπάνω συνέπειες. Διαιτητικά, διουρητικά ή χάπια κατά της αϋπνίας οδηγούν σε πολλές περιπτώσεις στο σχηματισμό της κυτταρίτιδας. Τα αντισυλληπτικά επίσης αυξάνουν την ποσότητα των οιστρογόνων στο σώμα διαστέλλουν τα λιπώδη κύτταρα που οδηγούν σε κατακράτηση του νερού. Αυτό σημαίνει τη μη αποβολή τοξινών και άρα τη δημιουργία της κυτταρίτιδας.
► Η έλλειψη σωματικής άσκησης και η καθιστική ζωή συμβάλλουν στη δημιουργία της κυτταρίτιδας. Η άσκηση βελτιώνει τον τόνο των μυών , την κυκλοφορία του αίματος και πάνω απ΄όλα βοηθάει στη διάσπαση των «μπλοκαρισμένων» ιστών.
► Η κακή φλεβική και λεμφική κυκλοφορία.
► Οι ανωμαλίες στη λειτουργία του ήπατος.
► Η δυσκοιλιότητα
Οι κρέμες αδυνατίσματος ωφελούν?
Η ανάγκη για λύση του προβλήματος έχει οδηγήσει σε μια ολόκληρη βιομηχανία που υπόσχεται την πολυπόθητη λύση. Η χρησιμοποίηση κρεμών και τζέλ κυριαρχεί στην εκστρατεία κατά της κυτταρίτιδας. Ωστόσο, καμία κρέμα χωρίς επιπρόσθετες προσπάθειες από εσάς δεν θα εμποδίσει το σχηματισμό της κυτταρίτιδας. Από τις κρέμες, μόνο αυτές που βασίζονται στην ενζυμική ρύθμιση του προβλήματος και δρουν στην τοπική παραγωγή οιστρογόνων έχουν καλό αποτέλεσμα.
Βασικές κατηγορίες κρεμών που κυκλοφορούν:
Α) Κρέμες που έχουν βασικό συστατικό τους την θεοφυλίνη και την αμινοφιλίνη έχουν δείξει στο εργαστήριο κάποια δράση στο μεταβολισμό του λίπους , όμως η εφαρμογή τους στους ανθρώπους είχε περιορισμένη δράση για την κυτταρίτιδα.
Β) Κρέμες με ρετινοειδή (παράγωγα της βιταμίνης Α) είναι αναγνωρισμένες και από τον FDA (Food and Drug Administration) για την καταπολέμηση των ρυτίδων. Σε περιεκτικότητες 0,01 – 0,1% μειώνονται οι ρυτίδες και η επιδερμίδα αποκτά γυαλάδα. Για τα αποτελέσματα της δράσης τους στην αντιμετώπιση της κυτταρίτιδας όμως δεν υπάρχουν ακόμη εμπεριστατωμένες μελέτες.
Γ) Κρέμες με συστατικά οξέων φρούτων βοηθούν την αποφλοίωση του δέρματος σε περιεκτικότητες 3-7%, ενώ σε περιεκτικότητα 8-12% περιορίζουν τις πολύ λεπτές ρυτίδες.
ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑΣ
Η σταδιοποίση στην κλίμακα κατά Nurnberger-Muller ταξινομεί την κυτταρίτιδα σε 4 στάδια.
► Στάδιο 0: Καθόλου βαθουλώματα στο δέρμα όταν το άτομο στέκεται όρθιο ή ξαπλώνει . Στο pinch test δεν παρατηρείται κανένα εντύπωμα στο δέρμα.
► Στάδιο 1: Όπως και στο προηγούμενο στάδιο, όμως με θετικό το pinch test.
► Στάδιο 2: Τα βαθουλώματα είναι ορατά και χωρίς τσίμπημα όταν το άτομο είναι σε όρθια θέση , όχι όμως όταν βρίσκεται σε ξαπλωτή θέση.
► Στάδιο 3: Τα βαθουλώματα είναι ορατά και σε όρθια και σε ξαπλωτή θέση.
ΚΑΝΤΕ ΚΑΙ ΕΣΕΙΣ ΤΟ ΤΕΣΤ
Για να καταλάβετε αν έχει εμφανιστεί στο σώμα σας η κυτταρίτιδα, κάντε μόνες σας το λεγόμενο «pinch test» ή τεστ τσιμπήματος που επιτρέπει πιο πολύ να διαπιστώσουμε αν έχουμε κυτταρίτιδα: Τσιμπήστε ελαφρώς το δέρμα σας με τον αντίχειρα και το δείκτη ή με τις παλάμες των χεριών σας για να πιάσετε μεγαλύτερη περιοχή. Αν έχετε κυτταρίτιδα, θα εμφανιστούν λακκάκια και έντονο ρυτίδωμα που θα σας θυμίζει την εξωτερική πλευρά μιας φλούδας πορτοκαλιού. Επειδή οι ιστοί που έχουν κυτταρίτιδα είναι πιο ευαίσθητοι, μπορεί να νιώσετε πιο κρύο από το υπόλοιπο σώμα όταν θα το αγγίξετε και πιο λευκό καθώς τον πιέζετε.
ΑΠΑΝΤΩΝΤΑΣ ΣΤΟ QUIZ, ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑΣ.
◙ 1. Έχετε ορατή κυτταρίτιδα (χωρίς pinch test)?
Ναι □ Όχι □
◙ 2. Η περιοχή της κυτταρίτιδας πονάει όταν την τσιμπάτε?
Ναι □ Όχι □
◙ 3. Έχετε κυτταρίτιδα σε περισσότερες από μία περιοχές του σώματος?
Ναι □ Όχι □
◙ 4. Έχετε διαπιστώσει κυτταρίτιδα από το 25ο έτος της ηλικίας σας?
Ναι □ Όχι □
◙ 5. Έχετε κατακράτηση υγρών ?
Ναι □ Όχι □
◙ 6. Υπάρχει πρόβλημα χρόνιας δυσκοιλιότητας ?
Ναι □ Όχι □
◙ 7. Τα τελευταία 3 χρόνια οι αυξομειώσεις του βάρους σας ήταν πάνω από 5%?
Ναι □ Όχι □
◙ 8. Πίνετε καθημερινά πολύ καφέ , τσάι ή συχνά αλκοολούχα ποτά ?
Ναι □ Όχι □
◙ 9. Παίρνετε κάποιες ορμόνες ή αντισυλληπτικά ?
Ναι □ Όχι □
◙ 10. Καπνίζετε ?
Ναι □ Όχι □
◙ 11. Πίνετε λιγότερο από 2 λίτρα νερό την ημέρα ?
Ναι □ Όχι □
◙ 12. Τρώτε ζωικά λίπη ή υδρογονάνθρακες (μακαρόνια, ψωμί κλπ) ?
Ναι □ Όχι □
◙ 13. Τρώτε πολύ αλατισμένα φαγητά ή snacks ?
Ναι □ Όχι □
◙ 14. Έχετε περισσότερους από 3 μήνες να αθληθείτε ?
Ναι □ Όχι □
Όλες οι ερωτήσεις που απαντήθηκαν με <<Ναι>> παίρνουν ένα πόντο. Εάν έχετε 7 ή περισσότερους πόντους πρέπει να κάνετε δραστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΤΟΥ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΥ
Για να βοηθήσετε τον οργανισμό σας στη μη επιδείνωση της κυτταρίτιδας:
■ Λήψη νερού. Το λιγότερο 2 λίτρα την ημέρα καθημερινά
■ Δραστική ελλάτωση της κατανάλωσης καφέ, τσαγιού ή αλκοόλ.
■ Για κάθε κούπα καφέ ή τσάι πρέπει να λαμβάνετε 2 ποτήρια νερό.
■ Τοπική άθληση
■ Το 75% της τροφής σας πρέπει να αποτελείται από λαχανικά, φρούτα και δημητριακά. Το υπόλοιπο 25% από κρέας, ψάρι, αβγά κ.τ.λ.