Γράφει ο Ανδρέας Δανίκας, Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Η προληπτική εξέταση σε θέματα υγείας δεν είναι συνήθης πρακτική στην Ελληνική κοινωνία. Παρακάτω θα αναφερθούν με συντομία διάφοροι λόγοι για τους οποίους κάποιος πρέπει να υποβάλλεται σε προληπτική οφθαλμολογική εξέταση. Ας σημειωθεί ότι θα αναφερθούν αιτίες που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, δεν προκαλούν δηλαδή ενοχλήσεις που θα αναγκάσουν τον ασθενή να επισκεφτεί έναν οφθαλμίατρο. Είναι παθήσεις που δρουν ύπουλα και γίνονται εμφανείς σε προχωρημένο στάδιο, καταλήγοντας πολλές φορές σε μη αντιστρεπτό στάδιο.
Νεογέννητα έως την ηλικία των 3 ετών
Ένα παιδάκι μπορεί να γεννηθεί με καταρράκτη, ο οποίος αν είναι μόνο στο ένα μάτι δύναται να μη γίνει αντιληπτός από το παιδί και από την οικογένεια για αρκετά χρόνια. Συνήθως αυτές οι περιπτώσεις μάλιστα χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση. Δυνατόν να υπάρχει μικροστραβισμός, κατάσταση δύσκολο να αναγνωρισθεί ακόμα και από οφθαλμίατρο. Δυστυχώς υπάρχουν και οφθαλμολογικοί καρκίνοι, με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης στην ηλικία των 18 μηνών.
Παιδιά απο 3 έως 12 ετών
Είναι σημαντικό να εντοπιστούν τυχόν διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός), οι οποίες αν βρίσκονται μόνο στο ένα μάτι, εύκολα διαφεύγουν της προσοχής μας. Αυτή ακριβώς η κατάσταση, όπως και οι περιπτώσεις όπου υπάρχει αρκετή διαφορά στους βαθμούς της ανωμαλίας μεταξύ των δύο οφθαλμών, είναι και η πιο επικίνδυνη, επειδή το μάτι που έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν θα αναπτύξει ικανή συνεργασία με τον εγκέφαλο. Αποτέλεσμα θα είναι η αμβλυωπία, γνωστή ως «τεμπέλικο μάτι», όπου ο πάσχων οφθαλμός παρουσιάζει μειωμένη όραση. Σημειωτέον ότι δεν υπάρχει ικανοποιητική θεραπεία για αυτή την κατάσταση.
Από τα 12 έως τα 30 έτη
Είναι δυνατόν να παρουσιαστεί το νεανικό γλαύκωμα, ασθένεια όπου υπάρχει αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση με συνοδό καταστροφή του οπτικού νεύρου. Η πίεση δεν προκαλεί ενοχλήσεις και η κατάσταση γίνεται αντιληπτή όταν πια συμβεί μεγάλη φθορά του οπτικού νεύρου, με σοβαρή μείωση της όρασης και του οπτικού πεδίου, ζημιά μη αντιστρεπτή. Συχνή αιτία πονοκεφάλων και ζαλάδων αποτελούν οι διαθλαστικές ανωμαλίες που προαναφέραμε, καθώς και η εύκολη κόπωση σε διάβασμα, χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, εργασία σε περιβάλλον γραφείου και νυχτερινή οδήγηση. Συνήθως αποδίδουμε αυτές τις ενοχλήσεις στην ιδιοσυγκρασία του χαρακτήρα και δεν αναζητούμε λύση.
Ενήλικες 30 ετών και άνω
Καλό είναι να ελέγχουμε τακτικά την πίεση των ματιών μας, επειδή υπάρχουν πολλές μορφές γλαυκώματος που μπορούν να εξελίσσονται ύπουλα (ανοιχτής γωνίας, ψευδοαποφολιδωτικό, διαλείπων στενής γωνίας, κά). Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να κάνουμε στην ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, συχνότερη μετά τα 50, στην οποία η πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση παίζει σημαντικότατο ρόλο. Τέλος, το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη, όπου οι βλάβες προηγούνται των συμπτωμάτων και η έγκαιρη θεραπεία τους βελτιώνει σημαντικά την έκβαση της νόσου.
Συμπεραίνουμε λοιπόν, μέσα από αυτή τη σύντομη αναφορά, την ορθότητα της ρήσης «καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις». Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε λίγο τη νοοτροπία μας, θα ωφελήσει και την υγεία μας, αλλά και την τσέπη μας.
